Gelgit Olayı (Meddücezir)
 Ay ve Güneş'in Dünya üzerinde oluşturduğu çekim kuvveti nedeni ile 12 saat 25 dakikalık aralıklarla dünya yüzeyindeki karşılıklı iki bölgede sular kabarır ve iki kabarma süresi arasında tekrar eski haline döner bu olaya gelgit (meddücezir) adı verilir. Dünya, Ay ve Güneş'in aynı doğrultuya geldikleri yeni ay ve dolun ay konumlarında suların kabarması maksimuma ulaşır ve gelgit olayı en belirgin halini alır. Dünyanın Ay'a yakın olan yüzünde, sular Ay'ın çekim kuvveti sayesinde kabarırken diğer yüzünde merkez kaç kuvveti daha fazla olduğu için sular kabarır. Bu nedenle dünyanın karşılıklı iki tarafında sular aynı anda kabarır ve aynı anda çekilir.
|
|
Yandaki şelilde görüldüğü gibi "yeni ay" ve "dolun ay" dönemlerinde ay ve güneş aynı doğrultuya gelmektedir. Bu dönemlerde oluşluşan büyük çekim kuvveti suların daha fazla kabar masına neden olur. Doğal olarak "gel-git" olayının en belirgin olarak gözlendiği dönemlerde "yeni ay" ve "dolun ay" dönemleridir. |
Dünyanın ekseni etrafındaki dönme hızının Ay'ın yörünge hızından fazla olması nedeni ile su kütlelerinin kabarıklığı devamlı öne taşınır. Kabaran suyun Ay'ı kendisine doğru çekmesinden dolayı Ay'ın yörünge hızı devamlı artarken Ay'ın Dünyayı kendisine çekmesinden dolayı Dünyanın ekseni etrafındaki dönüş hızı devamlı azalır. Bu olay Dünyanın ekseni etrafındaki dönüş hızıyla Ay'ın yörüngesi etrafındaki dönüş hızı birbirine eşitlenene kadar devam edecek. Bu eşitlik sağlandığında gün süresinin bugünkünün 60 katı olacağı hesaplanıyor. Yine aynı hesabın verdiği bir sonuca göre 3-4 milyar yıl önce gün süresi bugünkünün 1/6'sı kadardı. Ayrıca Gelgit olayından dolayı Dünya ve Ay birbirlerinden yılda 2cm uzaklaşıyor. Bu mesafe Dünyanın ekseni etrafındaki dönüş hızıyla Ay'ın yörüngesi etrafındaki dönüş hızı birbirine eşitlendiğinde sabitleşecek. |
